Ali Gapu Sarayı

Sa­fe­vi dö­ne­min­de İmam Mey­da­nı’na, kra­lın ih­ti­şa­mı­na uy­gun bir gi­riş ka­pı­sı ya­pıl­ma­sı dü­şü­nül­müş­tü. 17. yy. baş­la­rın­da bu­ra­da İran’ın ilk “gök­de­len”inin di­kil­me­si, di­ğer ya­pı­lar­dan da­ha yük­sek ol­ma­sı, adeta mey­da­na te­pe­den bak­ma­sı plan­lan­dı ve Ali Gapu Sarayı’nın yapılmasıyla bu ger­çek­leş­ti­ril­di.

Sa­ra­yın is­mi Türk­çe “Ali Ka­pı­sı” an­la­mı­na ge­li­yor, ancak Farsça’da Aalî yani yüce, büyük anlamında Yüce Kapı anlamında olduğu kesindir. Buranın kapısının Hz. Ali’nin türbesinin kapısı ile aynı olduğunu söyleyenler de var.

48 met­re yük­sek­lik­te­ki ya­pı­ya çift mer­di­ven­li gü­zel bir gi­riş­ten ula­şı­lı­yor. Ana ya­pı al­tı kat­lı ola­rak ya­pıl­mış. İkin­ci kat­tan tam kar­şı­da­ki Şeyh Lüt­ful­lah Ca­mii çok gü­zel gö­rü­nü­yor.

Beşinci kat­ta­ki sa­lon, 18 ah­şap sü­tun­la süs­len­miş. Bu salon, ikin­ci Şah Ab­bas ta­ra­fın­dan ye­ni­den de­ko­re edil­miş. Sü­tun­lar­da­ki in­ce ah­şap iş­çi­li­ği, ze­min­de­ki mer­me­rin te­miz­li­ği ve ay­na­lar­la süs­lü du­var­la­rı bu­ra­da bü­yük bir ih­ti­şamın ya­şan­dı­ğı­nı gös­te­ri­yor. Burada bulunan havuz, serinletme amaçlı olarak kullanılıyormuş. Havuzdaki fıskiyeyi calıştırabilmek için giriş katındaki su deposundan havuza iki kişi el pompası ile su basarmış.

Al­tın­cı kat­ta­ki bü­yük­çe sa­lon, Şah’ın özel ça­lış­ma ye­ri ol­mak­la bir­lik­te ya­ban­cı ko­nuk­la­ra kon­ser­ler de ve­ril­di­ği için akus­tik ya­pı­sı ko­run­muş­tur.

Ali Qa­pu Sa­ra­yı’n­da­ki bir­çok tab­lo, mo­za­ik­lerle, kü­çük oda­lar­da, mer­di­ven­ler­de ve ko­ri­dor­lar­da­ki ta­ri­hi eser­ler özel­lik­le Ka­car dö­ne­min­de yağ­ma­lan­mış ve yok edil­miş­tir. Sa­ray, 1854’te Sa­fe­vi sultanı Şah Sul­tan Hü­se­yin za­ma­nın­da ona­rım gör­müş­tür. Şim­di gör­dü­ğü­müz fresk­le­rin bazıları Avrupalı sanatçılar tarafından yapılmış ve o dö­nem­de bu­ra­ya yer­leş­ti­ril­miş­tir. Bu çi­zim ve min­ya­tür­lerin bazıları mey­dan çev­re­sin­de­ki min­ya­tür sa­nat­çı­la­rı ta­ra­fın­dan kop­ya­la­na­rak ye­ni­den can­lan­dı­rıl­ma­ya ça­lı­şı­lı­yor.

İsfehan Sayfası