Ana Sayfa Yezd Yezd

Yezd

999
0

İran’ın güneyine veya güneydoğusuna yapılacak bir yolculuk mutlaka Yezd’den geçer. Tarih boyunca, ipek yolunu izleyen kervanlar için de Yezd, önemli bir yol ayırımı özelliğini korumuştur. Yezd’in hemen her tarafı çöllerle çevrili olduğundan bu önemi daha da artmaktadır.

Yezd’e Sasaniler döneminde Kral I. Yezdgerd’in anısına Yezdan Gerd ismi verilmişti. Şehrin tarihi geçmişi Büyük İskender dönemine kadar gidiyor. 642 yılında Arap işgalinden sonra Yezd, tarihi İpek Yolunun önemli ve vazgeçilmez noktalarından biri olmuştur. 14. ve 15. yüzyıllarda Cengiz Han ve Timur ordularının yıkımlarından kurtulamayan Yezd, ticaret yolunun üzerinde olmasının avantajıyla kısa sürede toparlanarak bu yıkımların etkisini üzerinden atmayı becerebilmiştir.

Yezd kentinde tüm binalar çöl kumunun sarı rengiyle uyumlu bir tondadır. Yezdliler de bu coğrafyaya uyum sağlamışlar ve ağır çöl koşullarıyla başa çıkabilmeyi öğrenmişler. Örneğin, çok yakın bir geçmişe kadar şehrin su ihtiyacı, yakındaki Şir Kuh dağlarından Yezdlilerin bir buluşu olan ve “Qanat” adı verilen yeraltı sulama sistemi ile sağlanıyordu. Bu kanal sistemi, 45 km. uzunluğundadır. Yezdliler, ülkenin her yerinde qanat imalatı, su getirme ve yer altı sulama sistemleri konusunda tartışmasız uzmanlıklarıyla aranır olmuştur.

Yezd’de bugün çok sayıda Zerdüşt yaşamaktadır. Yezd halkı hem doğanın olağanüstü zor koşullarıyla sabırla başa çıkma konusunda, hem de toplumsal yaşamda (özellikle Zerdüşt toplumuyla birlikte yaşama konusunda) karşılaşılan sorunları sakince halledebildikleri için eşsiz bir toplumdur. Zerdüştler, günümüz İran’ında dini ibadetlerini serbestçe sürdürebiliyorlar. Ancak geçmişte, özellikle Arap işgali döneminde Zerdüşt tapınakları camiye çevrilmişti.

Yezd şehrini tam olarak öğrenebilmek ve şehrin gerçek dokusunu hissedebilmek için tek bir şey yapmanız yeterli. Şehrin ara sokaklarında kaybolmak. Tamamen toprak malzemeyle yapılmış, çölle aynı renkte olan sıvaları yuvarlatılmış evlerin arasında, birbirini dik kesmeyen ve zaman zaman kemerlerin tünele dönüştüğü, kıvrıla kıvrıla giden sokaklarda zaten istemeseniz bile kaybolursunuz. Çünkü çevrenizde size yönünüzü belirten, yüksek bir bina veya tabela yok. En iyisi kaygılanmadan, kaybolmak. Bakalım bu şehir size ne gibi sürprizler hazırlıyor?

Yezd street
Yezd sokaklarından.

Yezd’in eşsiz özelliklerinden biri de çölün aşırı sıcağını soğutarak kullanma sistemi olan ve Güney İranda çokça görülen “Bad-gir” denilen rüzgar kulelerinin mucidi olmalarıdır. Badgir’ler çölün sıcak rüzgarını belirli bir açıyla içeri alıp evin alt bölümlerine gelene kadar soğutan yüksek baca sistemidir.

Yezd’deki su kümbetlerinin yapısı da çok ilginçtir. Bunlar, görünüşte zeminle aynı seviyededir, ama içine girildiğinde merdivenle yerin 10 metre kadar altına ulaşılır. Buradaki tanklarda bulunan su, kendi kendini soğutan bir sistemle korunur.

badgir
Bad-Gir: Havayı serinletme bacaları

Gezilecek Yerler

Ateşgede – Zerdüşt Tapınağı

Dakhme – Sessizlik kulesi

Yezd Bazaar

Emir Çakmak Kompleksi

Yezd Cuma Camii

12 İmam Türbesi

İskender’in Zindanı

Bagh-e Devlet Abad

Su Müzesi

Önceki İçerikBazar-ı Bozurg
Sonraki İçerikHalklar